Anne ve babası şişman olan çocukların %25’ şişmandır. Şişman bir kişinin çocuklarının obezite olma olasılığı 2-3 kat daha fazladır.
Şişmanlığa neden olan genler henüz tam olarak bilinmemektedir. Gen taramalarıyla şişmanlığa neden olabilecek genlerin yerleştiği kromozom bölgeleri saptanmaktadır. Bugüne kadar 5 büyük çalışmada bazı kromozomlarda şişmanlığa neden olabilecek gen bölgeleri saptanmış olmasına karşın bu bölgedeki genlerin daha ayrıntılı araştırılmasının yapılması gerekmektedir.
Fransa’da şişman hastalarda yapılan bir taramada 10 numaralı kromozomdaki bir bölgenin şişmanlığın gelişimi için önemli olduğu gösterilmiştir. Alman şişman çocuklarda yapılan çalışmalar bu bulguyu desteklemiştir. Bu sonuçlar 10 nolu kromozomdaki bir alanın şişmanlığa neden olan önemli bir alan olduğunu göstermektedir.
Yapılan çalışmalar sonucunda; şişmanlığın sadece bir gendeki bozukluğa bağlı olarak düşünülmesi toplumdaki şişman hastaların sadece %5 ‘inde görüldüğü tespit edilmiştir. Şişmanlığa neden olan tek gen bozuklukları şunlara bağlıdır. Leptin hormon geni, leptin reseptör geni, prohomonkonvertaz 1 geni pro-piomelanokortin (POMC) geni, peroxisome proliferatör aktivated reseptör gama 2 geni, melanokortin 4 reseptör genidir. Çok gen bozukluğana bağlı şişmanlığın toplumada görülen şişman hastalırın %95’ni teşkil eder, yani şişmanlık birden fazla gen bozukluğundan kaynaklandığını ortaya koymaktadır.
Obez Çocuklar Nasıldır?
Televizyon ve bilgisayar karşısında geçirilen saatlerin azaltılması, günlük aktivitenin artırılması ve düzenli spor programına başlanması obezite tedavisinde en etkili unsurlardan birisidir. Haftada üç gün, haftaya yayılmış spor aktivitesi düzenli yağ yakımı için çok önemlidir. Spor için çocuğun severek yapacağı bir spor aktivitesi (yüzmek, bisiklete binmek, çeşitli oyunlar oynamak gibi) seçilmelidir. Bu sporları hafta sonları ailecek yapma olanakları yaratılmalıdır.
Diyet programında “fast food” tarzı beslenmeden uzaklaşılmalı, abur cubur denilen yiyecekler kesilmeli, basit şeker ve bol yağ içeren gıdalardan uzak kalınmalıdır.
Sebze öğünleri arttırılmalı, yemekler sağlıklı yağlarla yapılmalıdır. Doymamış ve trans (katı yağlar) yağlardan uzak durulmalıdır.
Çocuğun günlük şeker ihtiyacı 180 gramdır. Çocukların sıkça tükettiği hazır içecekler şeker deposudur, bu nedenle şekerli ve gazlı içeceklerin tüketimi azaltılmalıdır.
Katkı ve koruyucu madde içeren işlenmiş (salam, sucuk, sosis gibi) besinler eve alınmamalıdır.
Ekmek tercihi beyaz ekmek yerine işlenmemiş tam tahıl içeren ekmek olmalıdır.
Akşam sekizden sonra yemek yenmemeli, yatma saatinden en az iki saat öncesine kadar yemek işi bitmelidir.
Çocukların acıktıklarında ara öğün olarak tüketebilecekleri sağlıklı atıştırmalıkları (yarım elma, bir dilim karpuz, bir miktar badem, fındık ve ceviz gibi) çantalarında bulundurulmalıdır.
Yemek, çocuğa karşı bir ödül ya da cezalandırma yöntemi olarak kullanılmamalıdır.
Yaşam stili değişmeden obezite tedavisi olmaz. Bu nedenle sağlıklı beslenme ve spor aktivitesi bir yaşam şekli haline gelmelidir.
